Wat is een Business Model?
De term 'businessmodel' is een modewoord in veel organisatorische contexten. Wie heeft er nog niet gehoord van uitspraken als 'Sociale ondernemingen hebben een businessmodel nodig om financieel onafhankelijker te worden' of 'We zullen ons businessmodel moeten veranderen als we succesvol willen blijven'.
Misschien moeten we beginnen met de definitie van een bedrijfsmodel. De meest eenvoudige definitie van een businessmodel wordt gegeven door Gassmann, Frankenberger & Csik in 'The Business Model Navigator', de auteurs van de 'Magische Driehoek:
Wie-wat-hoe-waarom
Een bedrijfsmodel definieert wie je klanten zijn, wat je verkoopt, hoe je je aanbod produceert en waarom je bedrijf winstgevend is. De eerste twee (Wie en Wat) hebben betrekking op de externe aspecten en de tweede twee (Hoe en Waarom) op de interne dimensies.
Een ander zeer bekend instrument is de Business Model Canvas van Osterwalder & Pigneur. Zij stellen dat we 'een bedrijfsmodelconcept nodig hebben dat iedereen begrijpt, een concept dat beschrijving en discussie vergemakkelijkt'. De uitdaging is dat het concept eenvoudig, relevant en intuïtief begrijpelijk moet zijn, terwijl het de complexiteit van hoe ondernemingen functioneren niet oversimplificeert'. Ze definiëren een bedrijfsmodel als volgt:
Wij geloven dat een bedrijfsmodel het best kan worden beschreven aan de hand van negen basisbouwstenen die de logica weergeven van hoe een bedrijf geld wil verdienen. De negen blokken beslaan de vier hoofdgebieden van een bedrijf: klanten, aanbod, infrastructuur en financiële levensvatbaarheid. Het bedrijfsmodel is als een blauwdruk voor een strategie die moet worden geïmplementeerd door middel van organisatiestructuren, processen en systemen.
Zowel business model instrumenten, als enkele derivaten en aanvullende concepten worden in dit deel van de cursus besproken.
Winst, doel en voordelen
Misschien heb je als sociaal ondernemer gemerkt dat bedrijfsmodellen altijd over winst praten. Uit bovenstaande definities kun je zelfs afleiden dat het doel van een bedrijf het maken van winst is, en misschien veroorzaakt dit wrijving omdat je meer bezig bent met het creëren van sociale impact. Als dat zo is, begrijpen we dat volkomen. Het heeft ons ook enige tijd gekost om de concepten van sociale impact en financiële winst op één lijn te krijgen. En maak je geen zorgen, we zijn niet de enigen die worstelen met deze integratie. Er is bijvoorbeeld een groep ondernemers die het liever heeft over baten dan over winst. En wist je ook dat de hybride business aan een opmars bezig is en dat er steeds meer onderzoek naar wordt gedaan?
Het is normaal en begrijpelijk dat je een soort conflict ervaart wanneer je zowel sociale impact als het idee van winst probeert te integreren. We hopen dat je zult volharden en samen met ons de brug zult slaan tussen traditionele bedrijfsmodellen en sociaal werk. Het maakt niet uit of je start vanuit een klassiek winstgericht bedrijf of vanuit een sociale organisatie. Echte innovatie ligt vaak in het verenigen van tegenstellingen, en dat is wat sociale ondernemers doen. Sociale ondernemers overbruggen ideologieën, ze richten zich op maatschappelijke impact, en we erkennen dat dit multidisciplinair vraagt - niet alleen in vaardigheden maar ook in perspectief. Sociale ondernemingen zijn hybride organisaties en hebben een multidisciplinaire aanpak nodig.
Een klein woordje over innovatie
Is het je ook opgevallen dat de term 'businessmodel' vaak wordt gebruikt in relatie tot innovatie? Business model innovatie lijkt de nieuwste must-have in het ondernemerslandschap. Wat betekent het als mensen het hebben over business model innovatie, en hoe relevant is het voor jouw bedrijf(sidee)? Laten we eens kijken.
Het doel van bedrijven is om waarde te creëren voor je klanten en tegelijkertijd genoeg waarde voor je bedrijf te produceren om een 'going concern' te garanderen. Met andere woorden, zorg ervoor dat je genoeg winst maakt om het voortbestaan van de organisatie te garanderen. Dit vraagt om een solide bedrijfsmodel met een winstgevend financieel mechanisme. Maar met toenemende concurrentiedruk, voortdurende globalisering, concurrenten uit lagelonenlanden, snel veranderende omgevingen enzovoort, raken producten en diensten snel verouderd.
Innovatie is altijd een belangrijke factor geweest in het stimuleren van groei en concurrentievermogen in bedrijven. Maar in de meeste industrieën volstaat het tegenwoordig niet langer om alleen te focussen op productinnovatie. Hoewel kwaliteitsproducten en -diensten van groot belang blijven, heeft empirisch onderzoek aangetoond dat businessmodelinnovatie meer kans op succes biedt dan louter product- of procesinnovatie.
Benieuwd naar het verschil tussen productinnovatie en businessmodelinnovatie? Innovatie van bedrijfsmodellen verschilt van product-/dienstinnovatie doordat het heeft een significante invloed op ten minste twee van de vier componenten van wie-wat-hoe-waarom. terwijl productinnovatie alleen de wat. Nog steeds in de war? Maak je geen zorgen, nadat je het eerste onderwerp over de Magische Driehoek hebt afgerond, zul je de essentie ervan begrijpen.